Psikoterapi nedir? Psikoterapi nasıl yapılır?

Psikoterapi nedir sorusuna verilen cevaplar zamanla değişmiş farklı tanımlar kullanılmıştır.

1) Psikoterapi nedir? Farklı tanımlar

“Psikoterapi konuşma tedavisidir.” – Sigmund Freud

Freud konuşma terapisi diyerek psikoterapiyi biyolojik temellere dayanan (ilaç, elektrokonvülsif -elektroşok-…) tedavilerden ayırmıştır.

Freud’un hastalarından biri olan Anna O. ilk psikoterapi uygulanan kişilerdendir. Kendisine uygulanan tedavinin etkisini “baca temizlemeye” benzetmiştir (Breuer & Freud, 2000, s. 30). Konuştukça bacadaki kirlerin temizlenmesi gibi rahatladığını ve konuşmanın tedavi etkisi olduğunu gözlemlemiştir. 

Psikoterapi olumlu hasta hekim ilişkisi kurma sanatı ve bilgisidir. – M. Orhan Öztürk (Psikanaliz ve Psikoterapi)

Öztürk böylelikle psikoterapi sürecinde ilişkinin iyileştirici etkisine vurgu yapmıştır.

Terapi hayatın giysili bir provasıdır.” – Irvin Yalom

Psikoterapi kişinin duygularını, düşüncelerini, tutumlarını, konuyla ilgili kişisel geçmişlerini, davranış ve diğer insanlarla olan ilişkilerini yapısal bir şekilde inceler.

Psikoterapi ötekinin psikolojik açıdan iyiliğinin amaçlandığı sosyal bir uygulamadır. Bir uzman terapistin yardımıyla, hayatın zorluk ve sıkıntılarıyla baş edebilme yeteneğinin geliştirilmesidir. – Kemal Sayar,

 Psikoterapi eğitimi almış terapistlerin farklı terapi yöntemleri kullanılarak yaptıkları müdahaledir.  –EAP

2) Terapi çeşitleri / hizmetleri

  1. Bireysel terapi
  2. Evlilik terapisi
  3. Aile terapisi
  4. Çocuk terapisi
  5. Grup terapisi (Kendi kendine yardım grupları)
  6. Online terapi

3) Terapi yöntemleri / yaklaşımları

Psikodinamik yaklaşım

Bu yaklaşıma ait başlıca terapi metodları şunlardır:

  • Bireysel Psikoloji – Alfred Adler
  • Analitik Psikoloji – Carl Jung
  • Benlik Psikolojisi – Heinz Kohut
  • Lacan’ın Psikanalizi – Jacques Lacan
  • Kişilerarası Psikanaliz – Harry Stack Sulliven

Bilişsel davranışçı terapi

  • Davranışçı terapi
  • Bilişsel Davranışçı Terapi
  • Rasyonel Duygusal Davranış Terapisi
  • Kabul ve Kararlılık Terapisi
  • Farkındalık Odaklı Bilişsel Terapi
  • Şema Terapi

Varoluşçu/ Hümanistik yaklaşım 

Sistemik aile terapisi

  • Yaşantısal aile terapisi / Dönüşümsel aile terapisi – Virgia Satir 
  • Yapısal aile terapisi – Salvador Minuchin 
  • Stratejik aile terapisi – Jay Haley ve Selvini Palazzo 
  • Sistem dizim yöntemi (Kuşaklararası aile terapisi) – Bert Hellinger
  • Öyküsel Terapi / Narrative Terapi – Michael White – David Epson 
  • Kısa süreli çözüm odaklı terapi – Steve De Shazer

* İlk üç terapi yaklaşımı konusunda büyük ölçüde görüş birliği söz konusudur. Fakat özellikle post modern terapi metodlarının kategorilere ayrılması konusunda çok farklı sınıflandırmalarla karşılaşabilirsiniz.

4) Psikoterapi’nin yardımcı olabileceği durumlar

Yetişkinleri psikoterapiye yönlendiren nedenler

  • Kaygı, endişeler
  • Hayat krizleri: Göç, boşanma, intihar eğilimi, ayrılık, kaza, yas
  • Depresyon
  • Psikosomatik rahatsızlıklar
  • Madde bağımlılıkları
  • Takıntı hastalıkları
  • Saldırganlık
  • Yakınlık ve cinsellik
  • Yabancılaşma duygusu
  • Varoluşsal krizler
  • Kendini keşfetme
  • Eş ve aile anlaşmazlıkları
  • Çocuk eğitimi ve çocuk gelişimi ile ilgili sorular
  • Ebeveynlik ile ilgili problemler
  • Yaşlanma
  • Topluma uyum sağlama güçlükleri

Çocukları psikoterapiye yönlendiren nedenler

Çocukları psikoterapiye sıklıkla sosyal güvenlik uzmanları, okulda görev yapan psikolojik danışmanlar, pedagoglar ve öğretmenleri yönlendirir.

  • Okulda zorlanma, kaygı, başarısızlık
  • Davranışsal problemler
  • Gelişim geriliği
  • Ergenlik krizleri
  • Çocuklarda görülen psikolojik rahatsızlıklar: Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu DEHB, otizm
  • Sosyal olarak güvensizlik
  • !!! Bazen psikoterapiye belli bir nedenle başlansa bile süreç içerisinde odak noktası değişebilir.

İlginizi çekebilir: Psikolojik hastalıklar

5) Psikoterapi’nin amaçları

Psikoterapi psikolojik hastalıklar, psikososyal ve psikosomatik şikayetlerin üstesinden gelmeyi hedefler. Psikoterapi bireyde davranış ve tutum değişiklikleri, öz farkındalık, gelişim ve olgunlaşma sağlayabilir.

  • Psikolojik hastalık belirtilerinin, psikosomatik tepkilerin ortadan kaldırılması ya da azaltılması
  • Duygusal rahatlama, duygusal karışıklıkların üstesinden gelme
  • Davranış bozuklukların düzeltilmesi
  • Tutum değişikliği
  • Bireysel olgunluk kazanımı, öz farkındalık, kendini keşfetme
  • İlişkilerin yeniden gözden geçirilmesi
  • Psikolojik kaynaklar elde etme, başa çıkma metotlarının geliştirilmesi
  • Karar verebilmek. Örneğin; boşanma süreci, kariyer seçimi…
  • Birçok danışan psikoterapistleriyle kendilerini, iç dünyalarını ve ilişkilerini daha iyi tanıma yolculuğuna çıkmaktan mutluluk duyarlar.

Psikoterapinin amacı insanları özgürleştirmektir. – Rollo May

!!! Uygulanan terapi yöntemi de terapi amaçları üzerinde etkili olur.

  • Psikodinamik yaklaşımda hedeflerden birisi “açığa çıkarmaktır” (bilinç dışında yatan çatışmaları). Açığa çıkarılan bastırılmış meteryalle çalışılır, üstesinden gelinir.
  • Bilişsel davranışçı terapide amaç bireyin uyumlu olmayan davranış ve düşüncelerini daha uyumlu hale getirmek olabilir.
  • Hümanist yaklaşım bireyin “uyumlu” (içten, otantik) olabilmesini hedefler. Duygularının daha fazla farkında varabilmesi ve yaşayabilmesi. Bulgularının üstesinden gelmekten ziyade gelişmesi, büyümesi ve kendisini gerçekleştirmesi.
  • Sistemik aile terapisi aile bireylerinin birbirine yardımcı olabilmelerine yardımcı olmayı hedeflemektedir. İnsanlara problemleri hakkında farklı perspektifler kazandırmayı amaçlar. Kişilerin yeni psikolojik kaynaklar elde etmeleri ve ayatta iyi problem çözücüler olmaları da hedeflerindendir.

Psikoterapi ile ilgili başlıca önyargılar

  • Psikoterapistler tavsiye verirler.
  • Psikoterapistler fikirlerinizi değiştirmeye çalışırlar.
  • Psikoterapistlere her şeyi anlatmak gerekiyor.

6) Psikoterapinin faydaları

  • Psikoterapi insanlara düzelme ve mutlu olma umudu verir.
  • Psikoterapi uygulanan hastaların, hiç tedavi görmeyen ve plasebo alan hastalara göre daha iyi konumda olduğu görülmüştür. (Smith, Glass & Miller, 1980).
  • Terapi iş fonksiyonlarını artırır. Maliyet etkinliği sağlar.
  • Psikoterapi sayesinde psikiyatride geçirilen süre azalır. Psikiyatrik ilaçlara olan bağımlılık ve  gereksiz ameliyatlı tedaviler azalır. (Dixon-Gordon, Turner, & Chapman, 2011; Lazar & Gabbard, 1997).
  • Psikoterapi uygulamalarını da içine alan ruh sağlığı çalışmalarının genel sağlık harcamalarını azalttığı görülmüştür. (Alexander, Arnkoff, & Glass, 2010; Felker, et al., 2004; Roy-Byrne, et al, 2003).
  • Psikoterapinin etkinliği farklı yaş gruplarında, sosyo-ekonomik statü ve kültürlerde bulunan insanlar üzerinde gözlemlenmiştir.

İnsanlar psikoterapiye genellikle başkalarını değiştirmek için gelir. Oysaki sadece kendilerini değiştirebilirler.

Psikoterapide söylenen her şeyin kısa sürede problemin çözümü için bir desteği olmayabilir. Fakat psikoterapide aşılanan bazı fikirler zamanla inşa olabilir ve uzun süreli kalıcı etkileri olabilir.

7) Psikoterapi mi, ilaç mı?

İlaç

Kimi hastalar sadece ilaç almakla yetinir. Psikoterapiye ulaşamazlar. Ya da terapiyi tercih etmezler.

Özellikle psikozlu hastalıkların tedavisinde sıklıkla sadece ilaç kullanılır. Oysaki bu hastaların ve ailelerinin yaşadıkları güçlüklerle baş edebilmek için psikolojik desteğe de ihtiyaçları olur.

Giderek anti-depresan ilaçların kullanımda ciddi artış gözlemliyoruz. Gözleri ilaçtan başkasını görmeyen hastalar olabiliyor.


İnsanlar artık gündelik hayatın getirdiği sıkıntıları, kaygıları; kişiliğin gelişmesi, olgunlaşması için bir vesile olarak görmek yerine, bir an önce bundan kurtulma isteğiyle hareket ediyorlar. Tahammülsüzlükten, dayanıksızlıktan, “yaz antidepresanı da gidelim” diyorlar. Oysa tahammül gücü olmayanın değiştirme gücü de olamaz. – Cengiz Güleç, Metaforla Saadet Olmaz kitabından

Bireyin yaşamında hiçbir şeyi değiştirmeyerek sadece ilaçlardan medet umması çok gerçekçi değildir. Bulgular üzerinde etkili olabilen ilaçlar bireyin problemlerinin kaynağını ortadan kaldıramaz. İlişki problemleri, çatışma problemleri üzerinde etkili olmakta aciz kalır. Danışan geçici olarak rahatlama yaşasa da uzun süreli etki için yaşamını gözden geçirmelidir.

Günümüzde ruha adeta makyaj yapan ilaç tedavilerinin gelişmesi, psikoterapötik sürecin önemini azaltıyor. – Kemal Sayar, Kültürel Bir Eleştiri kitabından

Psikoterapi

Bazıları psikoterapiyi, yan etkilerinden dolayı psikiyatrik ilaçlara tercih eder (Deacon & Abramowitz, 2005; Paris, 2008).

Psikoterapi insanların davranışlarında, ilişkilerinde, yaşama bakışlarında, kişilik gelişimlerinde değişiklikler getirebilir. Böylelikle uzun vadede ilaçla tedavi olan hastalara göre daha faydalı olabilir.

Buna karşın kimi danışanlar ne kadar terapi alsalar da biyolojik olarak psikolojik rahatsızlıklara karşı eğilimli olabilirler. Ayrıca bazı hastalıklarla sadece psikoterapi yeterli olmayabilir.

İlaç ve psikoterapi eş zamanlı olarak

Birçok danışan ise aynı anda hem ilaç kullanır, hem de psikoterapi görürler.

İlaç alımı psikoterapiyi mümkün de kılabilir. Zira aşırı kaygıları olan danışanlar gibi bazı hastalarla ilaç almadan terapi yapmak oldukça güç ya da imkansızdır.

Ruh sağlığı uzmanları ilacı hastanın akut olduğu dönemlerde tercih ederler. İlaçlarla stabilize olan danışan, psikoterapi için hazır hale gelir. Bu bir süre alçılı ayakla yürümek gibidir.

Yapılan araştırmalar aynı anda ilaç ve psikoterapi tedavisi gören danışanların daha kısa sürede ilerleme katettiklerini göstermiştir.

⇒ Psikoterapi uzun vadede psikiyatrik ilaçlardan daha etkili olduğuna dair bulgular da elde edilmiştir. (Cuijpers, et al., 2010; Pyne, et al., 2005).

Yalnızca psikoterapi, yalnızca ilaç tedavisi ya da her ikisi birden. Bu tercihlerden hangisinin, hangi hasta için en doğrusu olduğu konusunda görüş birliği bulunmamaktadır. Kimi uzmanlar her ikisinin bir arada daha etkili olacağına inanır. Kimileri ilaçları gereksiz ya da zararlı bulabilmektedir. Kimi uzmanlar da psikoterapinin etkinliğine kuşkuyla bakar.

İlaç ve psikoterapiye alternatifler, tamamlayıcılar

Elbette bu yazıda psikolojik rahatsızlıkların tedavisinde yalnızca psikoterapi ve ilaç tedavisinin uygulandığını iddia edemeyiz.

Meditasyon, sosyal ve manevi destek gibi birçok farklı şekilde hastanın tedavisi daha etkin hale getirilebilir.

Bilimsel çalışmalarda farklı çabaların da etkileri gözlemlenmiştir. Örneğin; günlük düzenli yürüyüşlerin depresyon tedavisindeki olumlu etkisi ortaya konmuştur.

Kişilere en iyi gelen, etkisi psikolojik çalışmalarda görülen sosyal destektir. Kısa süreli ve bireyin kendi tercih ettiği yalnızlık kimi durumlarda yapıcı olabilir. Fakat, birçok zaman psikolojik hastalıklara davetiye çıkarır.

8) Psikoterapist kimdir?

Psikoterapi bu konuda eğitim almış psikoterapistlerin yanında güvenli bir şekilde yapılır.

Ülkemizde psikiyatr, psikolog ve psikolojik danışmanların bir kısmı kendilerini psikoterapi alanında geliştirerek danışanlarına psikoterapi hizmeti sunarlar.

Psikiyatr ilaç tedavisi uygular, psikolog konuşma tedavisi demek oldukça indirgemeci bir yaklaşımdır. Zira ister psikolog olsun, ister psikiyatr olsun, psikoterapi alanında temelleri olsa da ayrıca kendilerini psikoterapi eğitimleri ile geliştirerek psikoterapi hizmeti sunarlar. Nitekim birçok psikiyatr bu alana büyük katkılarda bulunmuştur. Bunları göz ardı edemeyiz.

Benzer şekilde psikolog ilaç yazamayan uzmandır görüşü de oldukça indirgemeci farklı bir bakış açısıdır. Psikologlar insan davranışları alanında eğitim almış bilim insanlarıdır.

Psikoterapi hizmetini Türkiye’de genellikle psikiyatri, psikoloji ve psikolojik danışmanlık gibi alanlarda üniversite eğitimleri alan uzmanlar yaparlar. Değişik ülkelerde farklı uygulamalar görülebilmektedir. Özlemi duyulan uygulama ruh sağlığının farklı alanlarında uzmanlaşmış meslektaşlarımızla birlikte uyum içinde çalışabilmektir.

İlginizi çekebilir: Psikoterapist nasıl olunur?

Psikoterapi nasıl yapılır?

9) İlk psikoterapi seansı

Psikoterapi süreci hakkında bilgilendirme

Birçok danışanın psikoterapi nedir konusunda aydınlatılmaları gerekir.

  • Yapılan konuşmanın mahremiyetinin korunması
  • Psikoterapi seanslarının sıklığı ve nihai olarak da terapinin süresi
  • Psikoterapi için ödenecek olan ücret ve ödeme şekli
  • Psikoterapi seanslarının gerekli olduğu durumlarda nasıl iptal edilebileceği

Psikoterapide amaç belirleme

  • İlk psikoterapi seansının odak noktası danışanın amaçlarını belirlemek ve ileriki seanslar için bir yol haritası oluşturmaktır.
  • Danışanı psikoterapiye getiren nedenler; psikolojik hastalıklar, krizler, aile çatışmaları vb.
  • Danışanın ve yakınlarının psikoterapiden beklentileri.
  • Terapi çeşitlerinden hangisinin uygulanacağı; bireysel terapievlilik terapisi, aile terapisi vb.
  • Birçok danışan belirli bir psikoterapist ile birlikte çalışıp çalışamayacağına ilk psikoterapi seansı sonrasında karar verir.
  • Yanınıza alabilecekleriniz; sevk notları, kullandığınız psikiyatrik ilaçların adları, not kağıdı ve ajanda.

İlginizi çekebilir: İlk psikoterapi seansında sorulan sorular

10) Psikoterapide konuşulan temalar

Terapide esasen konuşulamayacak konu yoktur. Bireyin yaş grubuna, amaçlarına, kişisel farklılıkları bağlı olarak yaşanacak olan terapi seansı değişiklik gösterir.

Sizi ilgilendiren güncel konularınız konuşulur. Konuyla alakalı kişisel geçmişiniz de göz önüne alınır. Bir önceki psikoterapi seansından edindiğiniz öz farkındalık (içgörüler) ve sonrasında ki gelişiminiz birlikte değerlendirilir.

Kimi danışanlarla psikoterapötik çalışmaya hemen onları endişelendiren sorunlar hakkında konuşarak başlanılabilir. Bu özellikle kriz müdahalelerinde söz konusudur.

Psikoterapistlerin sorularına örnekler

  • Daha önce hiç psikoterapi gördünüz mü?
  • Psikoterapiye gelmeye nasıl karar verdiniz?
  • Sizi buraya getiren problemler nelerdir?
  • Bu problemleri kendi bakış açınızdan nasıl tarif edersiniz? (ya da başkalarının bakış açısından)
  • Kişisel geçmişiniz ve aktüel yaşam durumunuz nasıl?
  • Psikoterapiden neler bekliyorsunuz?
  • Problemleriniz çözüldüğünde hayatınızda nasıl bir tablo görüyorsunuz?
  • Şimdiye kadar yaşadığınız sıkıntıların üstesinden gelmek için neler yaptınız?
  • Problemlerinizle baş etme konusunda, şimdiye kadar neler işe yaradı? Neler size yardımcı olamadı?

Psikoterapinin tam olarak nasıl işlediğini merak ediyorsanız, bir seansın transkripsiyonunu (danışan ve terapist arasında geçen konuşmayı yazılı olarak) hazırladım. Carl Rogers ile Gloria: Seans transkripsiyonu – Türkçe çevirisi

11) Psikoterapi sürecine kimler katılır?

  • Ailenizi ya da arkadaşlarınızı belirli seanslar için davet edebilirsiniz.
  • Bireysel terapi olarak başlayan süreç aile ya da çift terapisine dönüşebilir.
  • Özellikle çocuk terapisi sürecine aileler, öğretmenleri ve arkadaşlar da dahil olabilir. Psikoterapist öğretmen ya da bakıcıyla yüz yüze ya da telefon ile görüşebilir. Böyle bir işbirliği terapi sürecinin daha etkili olmasını sağlayabilir.

Danışanın ihtiyaçlarının yanı sıra terapistin tercihleri ve uyguladığı terapi yöntemi de etkili olur terapiye kimlerin katılacağını belirlerken. Psikodinamik yaklaşım genellikle bireysel olarak gerçekleşirken, sistemik aile terapisinde sıklıkla evlilik ve aile terapileri uygulanır.

12) Psikoterapi ne kadar sürer?

Psikoterapi seansların uzunluğu

  • Bireysel terapi seansları çoğunlukla elli dakika sürer.
  • Evlilik terapisi, aile terapisi ve grup terapisi genellikle çifte seans sürer. Çifte seanslar bir buçuk saat ya da bir saat kırk dakika sürebilir.
  • İlk terapi seansı çifte seans olabilir. Danışanla psikoterapistin tanışması, terapi süreci hakkında bilgilendirilmesi, ve amaçların belirlenmesi vakit alır.

Psikoterapi seans aralıkları

  • Bireysel terapi, çocuk terapisi ve grup terapisi çoğunlukla haftada bir gerçekleşir.
  • Evlilik terapisi ve aile terapisi genellikle iki haftada bir olur.
  • Benim uygulamam şu. Danışanın kriz dönemlerinde haftada bir seans olarak terapiye başlıyorum. Giderek danışan stabilize olduktan sonra iki haftada bir devam ediyorum sürece. Elbette danışanların dönem dönem ihtiyaçları farklılık gösterebilir.

Psikoterapi toplam seans sayısı

  • Psikoterapi ihtiyaç duyulduğu ve birlikte belirlenen terapi hedeflerine ulaşıncaya kadar devam eder. Birçok terapist bunun için 8 – 20 seans arası önerir. Amerikada yapılan bir araştırma hastaların yarısından fazlasının 8 seans sonunda psikoterapiyi bıraktığını ortaya koydu. Aynı araştırmaya göre ortalama seans sayısı 4’tür. Bu birçok danışanın terapiyi erken bıraktığını gösteriyor.
  • Psikolojik hastalıklar uzun sürede oluşur. Aynı şekilde tedavileri de uzun sürebilir. Bu kimileri için birkaç seans, kimileri içinse aylarca sürebilir.

Terapi yöntemleri de psikoterapinin uzunluğunda belirleyicidir.

  • İç çatışmaları ortadan kaldırmayı ve kişilik gelişimini hedefleyen psikodinamik yaklaşım uzun süre gerektirir. Günümüzde kısa dönemli psikodinamik psikoterapi de uygulanmaktadır.
  • Çözüm odaklı ve davranış değişikliklerini hedef alan psikoterapi yöntemleri daha kısadır. Örneğin, sistemik aile terapisi nadiren yirmi seansın üzerinde olur.

13) Psikoterapi sürecini sonlandırma

  • Psikoterapide gönüllülük esastır. Danışanlar istedikleri vakit terapiye son verebilirler.
  • Terapiyi sonlandırmaya terapist ve danışanın birlikte karar vermesi ideal olur. Bu her zaman mümkün olmayabilir.
  • Psikoterapi süreci, hayatınıza etkisi ve terapiyle ilgili diğer fikir ve geri dönüşümleriniz psikoterapiyi sonlandırmada belirleyici unsur oluştururlar.
  • Psikoterapi etiği, terapistlerle hastalarının psikoterapi dışında olan ilişkilerine izin vermez. Yine de birçok danışan terapiden sonra arkadaş olmak ister terapistiyle. Bu doğru değildir. Son psikoterapi seansları danışanları bu ayrılığa hazırlamalıdır.

Son psikoterapi seanslarının temaları

  • Bulguların tekrar etmesi durumlarında danışan neler yapabilir.
  • Kazanılan psikolojik kaynaklar. Danışana güç veren, kendini kötü hissettiği durumlarda ona iyi gelen şeyler nelerdir? Bu kaynaklar nasıl korunabilir ve geliştirebilir?
  • Yeni yaşam hedefleri bina etme psikoterapi sonrası için.
  • Danışanlar geri bildirimlerde bulunur.
    • Kendisine psikoterapi seansı boyunca hangi soruların, hangi müdahalelerin iyi geldiğini ya da yardımcı olmadığını dile getirirler.
    • Bu şekilde danışan aktif duruma geçer. Benzer problemleri yaşayan insanlara dolaylı olarak yardım edebilme şansına kavuşur.
    • Geri bildirim psikoterapistin mesleki gelişimi için de yol gösterir.

14) Psikoterapi seanslarının etkinliğini artırma

  • Psikoterapinin amacı seanstaki kazanımlarınızı günlük hayatınıza uygulayabilmenizdir. Hem psikoterapi seansları sırasında, hem de seans aralarında aktif olmanız oldukça önemli.
  • Danışanlar seans aralarında konuşulan konular üzerinde düşünürler.
  • Kendilerini gözlemler, iç görüler kazanırlar.
  • Küçük denemeler yapar adımlar atarlar.
  • Yakınlarıyla bu konular üzerine konuşarak onları da terapi sürecine dahil edebilirler.

15) Etik ilkeler

Psikoterapi de hangi etik kurallarının geçerli olacağına meslek örgütleri ve ülkedeki yasalar karar verir. Her ülkede farklılık göstermekle birlikte psikoterapide temel olan etik esaslar şunlardır,

  • Psikoterapistler, psikoterapi ilişkisi dışında hastalarıyla farklı ilişkilere giremezler. Örneğin, duygusal bir yakınlık ya da iş ilişkileri gibi.
  • Psikoterapistlerin danışanlarıyla her türlü cinsel ilişkisi yasaktır. Hastanın rızası bile olsa, istismar olarak kabul edilir. Yaşadıkları özellikle de cinsel travmalar nedeniyle danışanların kendisi bu konuda sağlıklı kararlar veremiyor da olabilir.
  • Hastanın bilgisi ve izni olmadan üçüncü şahıs ve kurumlarla bilgi alış verişi yapamaz.
  • Psikoterapist gerekli gördüğünde hastasını sağlık kuruluşuna gitmesi konusunda bilgilendirir.
  • Psikoterapist danışanının ihtiyacının kalmadığını fark ettiğinde hastasını bilgilendirir. Hastasında psikoterapi bağımlılığı ortaya çıkmadan terapiyi sonlandırmaya gayret gösterir.
  • Psikoterapistler ve hastaları arasında hiçbir suretle (cinsel yönelim, ırk, yaş, politik görüş gibi nedenlerle) ayrım yapamazlar.

16) Psikoterapi ücretleri

Standart bir psikoterapi ücretinden bahsetmek çok güç. Psikologlar facebook grubunda yapmış olduğum bir ankette meslektaşlarıma hangi ücret aralığının danışanlar ve terapistler için makul olduğunu sordum. En çok tercih edilen yanıt 100-150 TL ve 150-200 TL arası oldu.

Ücretsiz psikolojik destek sağlayan kurumlardan bazıları ise şunlar;

  • Tıp fakültelerinin ve devlet hastanelerinin bir kısmı
  • Toplum Sağlığı Merkezleri
  • Rehberlik Araştırma Merkezleri
  • Halk Sağlığı Merkezleri
  • Toplum Ruh Sağlığı Merkezleri
  • Sosyal Hizmet Merkezlerinde
  • Bazı belediyelerde

17) Psikoterapi hizmeti verilen mekanlar

Özel ofislerde psikoterapi

Televizyonlarda psikoterapi ofisleri genellikle gösterişli alanlar olarak gösterilirler. Deri koltuklar, kitaplıklar, resimler ve diğer sanat eserleri bulunur. Lüks ofisleri kiralayan terapistler bunu talep ettikleri ücretlere yansıtır.

Odanın düzenlenmesinde terapi yöntemleri de etkili olur. Örneğin, psikanaliz uygulayan terapistlerin odalarında koltukların haricinde kanepe de bulunur.

Hastane kliniklerinde psikoterapi

Organizasyon kolaylığı. Hastane ortamında yapılan terapide psikiyatr, psikoterapist ve diğer uzmanlar arasında rahatça iletişim kurulabilir. İlaç tedavisi, psikoterapi ve psikososyal uygulamalar bir bütünlük içinde yapılabilir.

Kimi hastalar, örneğin, panik atak geçirenler, hastane ortamında kendilerini daha güvende hissederler. Birçoğu kalplerinden rahatsız olduklarını düşündüklerinden, acil servise yakın olmak emniyet duygusu verir.

Anonim kalmak daha güçtür. Hastanelerde detaylı kayıt tutulması ve hastanede birçok kişiyle karşılaşılabileceği için gizliliğin sağlanması oldukça zordur.

Bazı danışanlar hastane ortamından çekinirler ya da hoşlanmazlar. Daha önce hastane ile ilgili yaşanılmış travmala rda bunda etkili olabilir.

Psikoterapi Merkezleri 

Psikoterapi merkezleri birden fazla ruh sağlığı uzmanının bir araya gelerek oluşturdukları merkezlerdir. Bu merkezlerdeki psikoterapist, klinik psikolog ve psikiyatrlar farklı alanlarda uzmanlaşabilir.

Sosyal kurumlarda psikoterapi

Birçok farklı sosyal kurumda gerçekleşebilir psikoterapi

  • Huzur evleri
  • Çocuk koruma
  • Ceza infaz kurumları
  • Kadın sığınma evleri
  • Mülteci kampları

Bu kuruluşların genellikle sürekli bir psikoterapi odaları yoktur. Psikoterapistler bu topluluklarda kalan bireylerin odalarını ziyaret edebilirler. Farklı sosyal odalar geçici olarak bu hizmet için de kullanılabilir. Böyle durumlarda psikoterapistin yaratıcılık göstermesi ve hazırlık yapması gerekir.

  • Mahremiyet. Ortak yaşanılan bu tarz kurumlarda mahremiyeti korumak güçtür.
  • Danışanlardan birkaçının memnun kalması durumunda diğerleri de psikoterapiye ilgi duyabilirler.
  • Danışanların yanına gidiyor olmak dezavantajlı gruplara da bu hizmetlerin götürülmesini sağlar.

Evlerde psikoterapi

Psikoterapistler genellikle hastalarının evlerinde psikoterapi yapmak istemezler. Buna istisna olan birkaç durum vardır.

  • Dışarı çıkma korkusu olan hastalar.
  • Fiziksel engeli olan, kronik hasta veya çok yaşlı olan danışanlar. Bu durumlarda online terapi uygulamalarıda yapılabilir.
  • Psikolojik kriz durumları. Örneğin; psikoterapistin danışanının hayatından endişe etmesi gibi.
  • Belirli bir sosyal organizasyon tarafından bunun için görevlendirilmiş psikoterapistler.
  • Çocuk koruma programına alınan aileler. Psikoterapist evlerini ziyaret ettiği ailelere sorunların gerçekleştiği yerde değişiklikler yapmaları konusunda yardımcı olurlar.

++ Terapi hizmeti danışanların evlerine taşınınca, psikoterapistle danışan arasındaki güven ve işbirliği daha hızlı kurulabilir. Çünkü birey kendi evinde olmanın verdiği rahatlığı yaşar.

– – Evde yapılan terapilerde danışanlar diğer aile bireylerinin yanında rahat etmeyebilirler. Diğerleri ve evcil hayvanlar nedeniyle terapiye yoğunlaşmak da zorluk yaşayabilirler. Psikoterapist evde içinde bulunduğu roldeyken güç durumda kalacağı şeylere şahit olabilir. Örneğin; çocuklara kötü davranılması gibi.

Psikoterapi nedir – Kaynakça

Breuer, J., & Freud, S. (2000). Histeri üzerine çalışmalar. Amerika Birleşik Devletleri: Temel Kitaplar.

Cuijpers, P., van Straten, A., Hollon, S.D., & Andersson, G. (2010). Yetişkin depresyonları için aktif ilaçların psikoterapi ve psikofarmaka ile birlikte kullanımı: Meta analizi. Acta Psychiatrica Scandinavica, 121, 415-423.

Deacon, B. J., & Abramowitz, J. S. (2005). Hastaların anksiyeteye karşı psikofarmaka ve bilişsel davranışsal terapi algıları. Davranış Terapisi, 36, 139-145.

Dixon-Gordon, K.L., Turner, B.J., & Chapman, A.L. (2011). Kişilik bozuklukları için Psikoterapi. Uluslararası Psikiyatri İncelemeleri, 23, 292-302.

Frank, Jerome D. (1973). İkna ve Şifa. Baltimore: John Hopkins Üniversitesi. [Orijinali 1961 yılında yayınlandı]

Lehner, G. F. J. (1952). Yorum: Psikoterapi tanımlama. Amerika Psikolog, 7(9), 547.

Smith, M.L., Glass, G.V., & Miller, T.I. (1980). Psikoterapinin Faydaları. Baltimore: John Hopkins Üniversitesi Basım Evi.

Pritz, A., & Colden. (2009). Uluslararası psikoterapi hukuku şablonu. (pp. 1-5). Lisbon: Avrupa Psikoterapi Derneği.

Pyne, J.M., Rost, K.M., Farahati, F., Tripathi, S., Smith, J., Williams, D.K., Fortney, J., & Coyne, J.C. (2005). Bir beden bazılarına uyar: Hasta tutumunun depresyon birinci basamak müdahalelerinin maliyet etkinlikleri üzerine etkisi. Psikolojik Tıp, 35, 839-854.


Psikoterapi nedir ve psikoterapi nasıl yapılır konusunda ki yazım ileri ki günlerde güncellenecektir. Psikoterapi nedir hakkında daha fazla sorunun yanıtına ulaşmak istiyorsanız bakınız terapi nedir?

Psikoterapi nedir konusunda neler düşünüyorsunuz. Eklemek istedikleriniz varsa lütfen paylaşın.

About adminsinn

Bunları da İnceleyebilirsiniz

Terapi hikayeleri: Minik Lina evde korku içinde

Bu terapi hikayesi ile evdeki çatışmalardan dolayı korku içinde yaşayan çocuklara yardımcı olmayı ve yetişkinlere …

2 Yorumlar

  1. Tuba Hanım iyi günler. Ben Pdr mezunuyum ülkemizdeki klinik psikoloji yüksek lisansı eğitimi nasıl acaba Bazı hocalarım boşuna gitme olan parana olur gibi söylemleri oldu. Siz ne düşünüyorsunuz bu konuda. Gelecekde de inşallah bir klinik açmak istiyorum neler yapabilirim . Şimdiden teşekkür ederim.