Online terapi nedir, e-terapi nasıl uygulanır?

Online terapi, web terapi ya da e-terapi son zamanlarda yaygınlaşan terapi çeşitlerinden biridir.

Bu yazıda kimi ülkelerde kabul gören (Amerika), kimilerinde ise yasak olan (Almanya, Avusturya…) online terapiyi tanıtarak, avantajlarını ve dezavantajlarını sıralamaya çalıştım.

1) Online terapi nedir?

Online terapiprofesyonel ruh sağlığı hizmetlerinin internet üzerinden sunulmasıdır. Terapiye ulaşamayan ya da cesaret edemeyen bireylere anonim psikolojik destek sağlanabilir.

Uzaktan psikolojik destek farklı şekillerde sağlanmaktadır.

  • Acil yardım numaraları, köprülerde bulunan intihar önleme telefonları.
  • E-posta
  • Metin yazma programları
  • Video konferans veya online sohbet ortamları
  • Online grup terapisi ya da kendi kendine yardım grupları.
  • Çizim programları ile sanat terapisi

Sanal terapi odaları

Sanal terapi ortamlarında psikoterapi ofisleri kurulur. Bu sanal ofislerde bekleme odası, psikoterapi odası gibi normal bir terapi ofisinden beklenenler bulunur.

Sanal terapi sitelerine üye olan uzmanlar teknik tabandan yararlanarak e-terapi uygularlar. Programlar güvenli bir iletişim hedefiyle kurulur.

Online terapi nedir adlı bu yazının özetini aşağıdaki sunumda bulabilirsiniz.

2) Online terapi kimler için uygundur?

Anonim kalma isteğiyle sanal terapi cazip gelebilir.

Daha esnek saat uygulamalarından faydalanmak isteyen danışanlar sanal terapiyi tercih edebilir. Ülkeler arası saat farkı bu konuda kolaylık sağlar.

İnternet kullanımına alışkın olan gençler online terapiye ilgi duyabilir.

Evden ayrılamayanlar için online terapi

  • Fiziksel kısıtlamaları olan, araç bulma sıkıntısı yaşayan bireyler için bir alternatif ve umut oluşturur web terapi.
  • E-terapi evde çocuklarını bırakacak kimsesi olmayan danışanlar için uygun olabilir.
  • Agorafobi (alan korkusu) olan hastalar için e-terapi önerilebilir. Kimi zaman psikoterapistler ev ziyaretleri uygulayarak psikoterapi sunarlar. Fakat bu tarz hizmetler çok yaygın değildir. Sanal terapi iletişimi daha kolaydır.
  • Fakat e-terapi ile en azından haftada bir kez olsun evden psikoterapi için ayrılabilecek olan hastanın, korktuğu nesneden kaçışı pekiştirilmiş olacaktır. Yüz yüze terapi uygulamalarında, hasta ve danışanı, ileri ki seanslara yalnız gelebilmeyi hedefleyerek bu konuda adımlar atabilirler. Örneğin, maruz kalma terapisi (exposure therapy) ile danışan kapıya kadar bir yakınıyla gelip devamında adımlarını yalnız atabilir. Giderek her hafta biraz daha otonom olması ve bu konuda güveninin artması sağlanabilir.

Uzakta yaşayanlar için e-terapi

Bireyin yakın çevresinde psikoterapist bulunmayabilir. Veya yaşadığı yerde mevcut durumda olan terapi hizmetleri ihtiyaçlarını karşılayamıyor olabilir.

Ayrıca, ikametlerinden taşınan danışanlar, terapistleriyle online terapi alarak devam edebilirler.

Göçmenler için ana dilde terapi

Online terapi ülkelerinden uzak yaşayan göçmenlere kendi dillerini konuşan psikoterapistlerden anadillerinde online terapi alma imkanı sunar.

Web terapi vasıtasıyla kendi ülkeleri ile bağları devam eder. Kimi danışanlar kendi ülkelerinde yaşayan terapistlerin daha iyi olduğunu düşünür.

3) E-terapi kimler için uygun değildir?

  • Kendisine zarar veren danışanlar
  • Halüsinasyon ve sanrılar görenler
  • İntihar etme düşünceleri olanlar
  • Online terapi alkol ve uyuşturucu bağımlılığı olanlar için uygun değildir.
    • Terapist danışanının alkolün etkisi altında olduğunu her zaman fark edemez.
    • Alkolün etkisinde danışanlar daha uzun ve bağlantısız yazma eğilimindedir.
    • Terapist danışanına madde etkisi altında olup olmadığı sorusunu yöneltmesi terapi ilişkisine zarar verebilir.

4) Online terapi ücretleri

Online terapi ücretleri kimi zaman normal terapi ücretlerinden daha uygun olmakla birlikte genellikle aynıdır.

Kimi zaman hastalar psikoterapinin daha uygun ücretlerde sunulduğu ülkelerdeki psikoterapistlerden online psikolojik destek alırlar.

Online psikolojik destek uygulamalarının bir çoğu e-klinikler tarafından yürütülür. Oluştulan web siteleri aracılığı ile önce ücret talep edilmekte ve daha sonra e-terapi hizmeti sunulmaktadır. Web terapi hizmeti sunan bireysel terapistler genellikle paypal kullanırlar.

Avrupada sigorta online psikolojik destek hizmetlerini karşılamaz. Sigorta şirketlerinin web-terapi hizmetleri ile gerçekten terapi yapılıp yapılmadığını denetleneme şansları olmaz.

5) Web terapinin avantajları

  • Online terapi zamanda esneklik sağlar.
  •  Bazı danışanlar psikoterapi aldıklarının duyulmasını istemezler. Böyle kimseler için online terapi anonim bir alternatif oluşturur.
  • Taşınan danışanlar bireysel terapilerine web terapi olarak devam edebilirler.
  • E-terapi yoluyla yüz yüze konuşmaya çekinen danışanlar daha rahat bir şekilde utandıkları konuları açabilirler.
  • Sanal terapi ile uzakta yaşayan, agorafobi/alan korkusu olan ya da fiziksel problemleri olan insanlar psikolojik destek alabilirler.
  • Farklı ülkelerden daha hesaplı psikoterapi hizmeti elde edebilirler.
  • Ana dilinin konuşulmadığı bir ülkede yaşayanlar için cazip olabilir.
  • E-Posta yoluyla verilen cevaplarda, terapistin rahat bir ortamda düşünme şansı olur.
  • Göz teması kurmaktan kaçınan kültürlerde online terapi avantaj sağlar.
  • Online terapistler danışanlarının hayatında ki dramın geçtiği yerin hem çok yakınında hem de uzağında olmuş olurlar.

6) Web terapinin dezavantajları

  • Kişisel terapide sağlanabilen göz temasını, yüz yüze iletişimi sağlamak güçleşir.
  • Hasta ve psikoterapisti arasında büyük bir güvenin bina edilmiş olması gerekir. Yapılan konuşmaları taraflardan biri kayıt altına alabilir. Veya başkaları terapiyi fark ettirmeden gözlemleyebilir. Örn; terapist danışanıyla yalnız çalıştığını düşünür. Oysaki odanın bir köşesinde danışanın eşi veya başka yakınları bulunuyor olabilir. Bu şekilde birçok ebeveyn genç çocuklarının terapi sürecine müdahale edebilirler.
  • Kimliğini anonim tutan danışanla çalışmak psikoterapiste zor gelebilir. Ayrıca danışanların anonim kalması etik ve yasal açıdan problem yaratabilir.
  • Yeni başlayan sanal terapi hakkında henüz yapılmış çok fazla araştırma bulunmuyor. Etkinliğinin kanıtlandığını iddia etmek için henüz erken bir dönemdeyiz.
  • Özellikle yurt dışından alınan terapilerde, uzmanın aldığı psikoterapi eğitiminden emin olmak güçleşir. Zira bir ülkede lisansı olan terapist, diğer ülkede hizmet verebilir.
  • Yurt dışında yaşayan hastalara hizmet veren birçok terapist bu yolla vergi ödemekten kaçınır.
  • Yüz yüze psikoterapide yıllarca tecrübe edinmiş bir psikoterapist tecrübelerini sanal terapiye taşımakta güçlük çekebilir.
  • Yazılı iletişim kurmada terapistten farklı yeteneklerbeklenir.
  • Psikoterapinin devlet desteği aldığı ülkelerde dahi kontrolündeki zorluklardan dolayı online psikolojik destek hizmetlerini sigortalar karşılamazlar.
  • Her danışan internet üzerinden iletişim kurmak için gerekli olan teknik bilgiye sahip olmayabilir.
  • Yüz yüze terapide terapist danışanının seansı terk etmek istediğini gözlemleme fırsatı bulabilir. Oysaki sanal terapide rahatsızlık duyan bir danışan kolaylıkla oturumu kapatabilir.
  • Haftada bir kez olsun terapi bahanesiyle evden çıkan, grup terapilerine katılarak sosyalleşebilen danışan online terapi ile iyice eve kapanabilir.

7) E-Terapi – Etik ilkeler

Bilgilendirme

  • Yüz yüze terapide tedavi öncesi hastaya bilgilendirme yapılır ve ‘bilgilendirme belgesi’ imzalamaları istenir.
  • Online terapide bu gerekli bilgiler sunulup kutucukları tıklamaları istenebilir. Online psikolojik desteğin kapsamı belirlemelidir.

Anonim kalmak

  • E-Posta yazılması gereken durumlarda, kolaylıkla yayılabileceği göz önünde bulundurulmalıdır. Bu nedenle kimlik bilgileri gibi ayrıntıların e-posta içerisinde yazımından kaçınılmalıdır.
  • Web terapi sunan psikoterapist bilgisayarının güvenliğini gözden geçirmeli ve şifre bulundurmalıdır.

Acil durumlar

  • E-Terapi uygulamalarında gizliliğin korunması ve acil durumlarda bilgilendirme güç olabilir.
  • Kimi terapistler sadece makul uzaklıkta olan danışanla e-terapi uygulaması yaparlar. Böylece taraflar acil durumlarda yüz yüze görüşme talep edebilirler.

Terapistin lisansı

  • Web terapi ile uzmanların bazıları lisans aldıkları ülke dışında da hizmet sunarlar. Fakat etik kuralları ve yasal düzenlemeler ülkelere göre değişmektedir. Terapinin başında bu aydınlatılmalıdır.

8) Online terapi siteleri

Türkiye’de ve yurt dışında birçok online terapi sitesi kurulmuştur. Bunlardan başlıcaları şunlardır,

7 cups of tea

Talksspace

Breakthrough

9) Farklı terapi yöntemleriyle online terapi

Psikoterapistler eğitimleri farklı terapi yöntemlerinde alabilirler. Bu psikoterapi yaklaşımları psikodinamik yaklaşım, bilişsel davranışçı terapi, hümanist yaklaşım ve sistemik aile terapisidir. Online terapide psikoterapi yöntemlerinin uygulanışında görülebilecek olan farklılıklardan bazıları şunlardır;

Psikodinamik online terapi

  • Aktarım. Danışan ve terapist birbirini yakından göremediğinden hayallerinde farklı canlandırma, yansıtma yapabilirler. Bunların incelenmesi psikanalistler için önemlidir.
  • Psikoterapistini kısıtlı olarak görebilen -video yolu ile- veya sadece yazılı iletişim kuran danışanda psikoterapist hakkında fantezilerin oluşabileceği ortadadır. Danışan daha fazla aktarım yaşayabilir.
  • Geri bildirim. Psikodinamik yaklaşımda danışanla ilgili analizler yapmak ve geri bildirim vermek ön plandadır. Online terapi yapan psikoterapist danışanının henüz hazır olmadığı yorumu yapmaya yönlendirebilir.
  • Dil sürçmeleri/yanlış yazımlar. Yazılı olarak yapılan online terapide yazım yanlışları açıkça ortaya çıkar. Freud’un önemini vurguladığı dil sürçmeleri/yanlış yazımlar bilinç dışı hakkında fikir sahibi yapabilir.
  • Yansıtma. Psikanalist danışanın bilgisayara olan yansıtmalarını da önemli görür. Örneğin; danışan, bağlantı kopmasını hayal kırıklığına uğratılma, görmezden gelinme veya reddedilme olarak algılayabilir.
  • Yüz yüze çalışan terapistlerin belli çalışma saatleri ve ortamları olduğundan sınırları belirlidir. Online terapide ise terapist e-posta ve online görüşme yoluyla her an ulaşılabilir olur. Sürekli ulaşılabilir olma hissi psikoterapistte negatif duyguların oluşmasına neden olabilir. Bu danışana yansıyabilir.
  • Yazarak terapi. Psikanalistler danışan yazdıklarını vazgeçip göndermese bile bunun terepâtik etkisi olduğunu düşünürler. Zira henüz başka bir insanla bunu paylaşmaya hazır olmasalar bile içlerindekini ifade etmişlerdir.

Bilişsel davranışçı online terapi

  • Bilişsel davranışçı terapi teknikleri online terapiye daha uygun görülmüştür.
  • Özellikle Amerika’da bilişsel davranışçı terapi online olarak uzun yıllardır uygulanmaktadır. Bu konuda yetersizde olsa bilimsel çalışmalar yapılmıştır.
  • İnternet yolu ile kolaylıkla terapi ödevleri verilebilir.
  • Birlikte kullanılabilecek olan bibliyoterapi, psikoeğitim ve çözüm odaklı terapi uygulamalarıyla birleştirilebilir.

Hümanist e-terapi

  • Hümanist yaklaşımlarda danışanın kendini gerçekleştirebilmesi için gerekli olan değerler vurgulanır. Bunlar koşulsuz kabullenme, terapistin tutarlı olması ve empati [eşduyum] göstermesidir. Bunlar bir aradayken beden dili, jestler veya ses tonuyla ifade edilebilir. Örneğin; terapist danışanına doğru eğilerek, ona yaklaşarak, gülerek dikkatli dinlediğini belirtebilir. Online terapide ise sözlere ağırlık verilir.
  • Online terapide yüz yüze terapiden çok daha erken travmatik olaylar su yüzüne çıkar. Danışan bu meselelerini ortaya koymadan önce psikoterapistle danışanı arasında güven ilişkisi tam olarak oluşmamış olabilir. Danışan kendini psikoterapisti tarafından kabullenilmiş henüz hissetmeyebilir.

İlginizi çekebilir: Hümanistik psikoloji

Online terapi hakkında kaynaklar

Anthony, K., & Nagel, D. M. (2010). Therapy Online: A Practical Guide [Online Terapi Pratik Rehber]. Los Angeles, CA: SAGE Yayınları.

About adminsinn

Bunları da İnceleyebilirsiniz

Terapi hikayeleri: Minik Lina evde korku içinde

Bu terapi hikayesi ile evdeki çatışmalardan dolayı korku içinde yaşayan çocuklara yardımcı olmayı ve yetişkinlere …