Psikoterapi teknikleri: Legolarla çalışma

Psikoterapi Teknikleri – Neden Legolar

⇒ Danışan-terapist ilişkisini destekler.

Ortak bir yapı kurma süreci, danışan ve terapist arasında iş birliğini ve güveni derinleştirebilir. Özellikle terapi sürecinin başında, oyun aracılığıyla çocukla ilişki kurmak mümkündür. Oyunlaştırma yoluyla terapiye katılım artar. Bu anlamda legoları çok seven danışanlar da olabilir.

⇒ Soyut kavramlar somut hale getirilir.

Görsel bir araçla düşünmek, süreci hem kolaylaştırır hem de daha keyifli bir deneyim sunar. Bu yönüyle çizim yapmak ya da diğer oyuncakları kullanmakla benzer işlev görür.

⇒ Konuşmaya dirençli danışanlar için yaratıcı bir ifade alanı sunar.

Sözcüklerle ifade edilemeyen duygu ve düşünceler, legolar aracılığıyla dışa vurulabilir.

⇒ Metaforlar ve hikâyeler üzerinden çalışmak mümkündür.

Danışanın yaptığı bir figür, örneğin bir hayvan, metaforik anlamlar taşıyabilir. Lego ile oluşturulan dünyada hikâyeler yaşanır ve içsel dinamikler dışa vurulur.

👉 Örnek. Çatışmalı bir ortamda büyüyen bir çocuk, legolarla yollar ve yapılar inşa edebilir; ardından arabalarla bir kaza ortamı yaratabilir. Olay yerine gelen ambulans ve itfaiye gibi figürler düzeni yeniden sağlayabilir. Bu şekilde çocuk, iç dünyasını dışa yansıtır ve yeniden düzenleme şansı elde eder. Elbette bu tür çalışmaları legolar dışında başka oyuncaklarla veya doğal malzemelerle de yapabilirsiniz.

⇒ Legolar nötr bir araçtır.

İnsan zihni negatife odaklanmaya eğilimlidir. Ancak legolar, pozitif yönleri daha görünür ve dokunulabilir kılar.

👉 Örnek. Grup çalışmasında, katılımcılar kendi karakter güçlerini legolarla görselleştirebilir. Çocuklar ise legolar ya da playmobil figürleriyle hayal ettikleri kahramanları anlatabilir. “Kendin bir kahraman olsaydın hangi süper gücün olsun isterdin?” sorusu üzerinden yapı inşa edilebilir. Bu özellikler üzerinden diyalog kurulabilir: Örneğin uçabilse nerelere gitmek isterdi, oralarda neler yapardı?

⇒ Grup çalışmaları, grup dinamiklerinden beslenir.

Tüm katılımcılara eş zamanlı ifade alanı tanınır, herkes sürece aktif olarak katılır.

⇒ Zaman algısını düzenler ve odaklanmayı kolaylaştırır.

Lego ile yapılan çalışmalar, yapım süreci boyunca bireyin dikkatini toplamasını sağlar ve farkındalık becerilerini destekler. Çocuk terapilerinde, düzenli terapiye gelen danışanlarda zaman algısı gelişir. “Terapiye gidiyorum, orada sınırlı bir zamanım var” farkındalığı oluşur. Bu farkındalığı desteklemek için çocuklara kum saati ya da zamanlayıcı verilebilir. Böylece zamanın akışı daha somut şekilde deneyimlenir.

⇒ Güçlü yönleri keşfetme ve inşa etme hissi sağlar.

Danışan, bir yapıyı tamamladığında başarı hissi yaşar. Bu süreç, öz yeterlilik ve kontrol algısını güçlendirir. Yapılan eser terapist odasında görünür bir yere konulursa, danışan bir sonraki gelişinde bunu görmekten gurur duyabilir.

İlginizi çekebilir: Karakter güçleri kartları ile yapabileceğiniz 10 etkinlik

⇒ Zihinsel esneklik ve problem çözme becerilerini geliştirir.

Parçaların nasıl birleştirileceğine karar vermek danışanı alternatif çözümler üretmeye teşvik eder.

👉 Örnek. Çocuğun yapmak istediği parçalar mevcut olmayabilir. Bu durumda hayal kırıklığıyla baş ederek yeni yollar araması gerekebilir. “Bunun yerine şunu kullanabilirim” yaklaşımı desteklenir. Benzer süreçler çocuklarla yapılan el işi çalışmalarında da görülür.

⇒ Çatışmaların ve içsel bölünmelerin temsili sağlanabilir.

Danışan, farklı parçalarla içsel çatışmalarını ve bölünmelerini temsil edebilir. Örneğin bir ev yapıp kendisine ait figürü bu evin içine güvenli şekilde yerleştirebilir. Dışarıdaki dünyada ise farklı bir yanı, polis figürüyle “kötü karakterleri” kovalayabilir.

⇒ Problemler Dışsallaştırılabilir (externalisation) 

Bireyin, çiftin ya da ailenin problemleri vardır. Bireyin kendisi sorunlu değildir. Var olan probleme bir ad konulabilir. Fiziksel olarak ona bir şekil verilir. Dışsallaştırma yapılırken tüm duyulara dokunmak daha etkili hale getirir bu psikoterapi tekniğini. İç kaynaklarımız ya da rahatsız eden karakter özellikleri hangi şekle, kokuya, dokunuşa sahipler. Danışanlarınıza soracağınız sorularla somutlaştırabilirsiniz. Önceden öğrenilmiş fakat unutulmuş bireysel ve grup kaynakları dışsallaştırılabilir. Grup üyeleri sahip oldukları kaynakları legolarla dışsallaştırabilir.

Kişi problem değildir. Problemin kendisidir problem.

👉 Örnek. Altına ıslatma problemi olan bir çocuk “çiş canavarı’nı” tarif edebilir. Geceleri gelerek problem çıkaran bu canavarı tarif ederek, legolarla yapar. Bu canavarın icabına bakmak için neler yapabileceği üzerine düşünür. Örneğin, her akşam kardeşi onun için ortalığı kolaçan edebilir o uyurken. Başka bir kardeşi onu güvenli bir sandıkta saklayarak, çıkmasına engel olabilir. Siz ofisinizde onun için muhafaza edebilirsiniz. Daha sonraki gelişlerinde onu kontrol edebilir. Elbette bu tekniği çizimlede yapabilirsiniz.

⇒ Deneysel çalışabilirsiniz.

👉 Örnek. Hayal edilen gelecek. Bir öğrenci kendisi için bir figür seçtiğinde altına onu yükselten bir lego parçası koyarak peki bu kadar olduğunda etrafındakileri nasıl göreceksin diyebilirsiniz. Böylelikle büyüme, olgunlaşma, giderek hayatta güçleneceği ve değişim vurgusu yapılır.

👉 Örnek. Geçmişten kalan anılar, önemli anlar. Birey yaşamının zaman tünelinde kesiti olan anlar için birer lego yapabilir.

⇒ El-göz koordinasyonu ve motor beceriler desteklenir.

Birçok çocuğun giderek elbecerileri azalıyor. Ya da bu tarz oyuncakları daha küçük çocukların işi gibi görebiliyorlar. Kendilerini ise yalnızca bilgisayar oyunlarına uygun görebiliyorlar. Terapistin de ilgiyle bu oyuncaklarla vakit geçirdiğini görmek oyuncaklara olan ilgisini yeniden kazanmasına vesile olabilir.  Legolar bu anlamda her yaşta bireye hitap edebiliyor.

Grupla çalışmaya uygundur. Sosyal becerilerin geliştirilmesi hedeflenebilir.

Grupla birlikte çalışıldığında grubun hedeflerine ve nelerin, nasıl başarıldığına odaklanılabilir.

Aile bireyi ya da iş arkadaşları hakkında farkındalık kazanabilirler. Birey grup üyeleri (okul arkadaşları vb.) için farklı lego figürleri seçebilir. Birlikte bir projenin parçalarını inşa edebilirler.

👉 Örnek. Çocuklara farklı roller verilir. Grup içindeki çocukların bir kısmı legoları düzenler, tedarikçi rolünde olan çocuklar var ve projeyi tamamlayanlar. Bu süreçte birbirleri ile iletişim becerilerinin geliştirilmesi hedeflenir. Bu şekilde müdahaleler özellikle otizmli çocuklarda  kullanılır.

Psikoterapi teknikleri hakkında eklemek istedikleriniz varsa lütfen paylaşın.