Tuba Aydın Psikoterapist F. Tuba Aydın Web Sitesi
Benzer İçerikler
Çocuk terapisi sürecinde travma (örselenme) vakaları ile çalışırken tetikleyici etkenleri (stresörleri) tespit etmek oldukça önemlidir.
Travma tetikleyici etkenler nelerdir?
Travma tetikleyici etkenler, çocuğun hayatında duygusal ve davranışsal etkiler yaratan faktörlerdir.
Örnek: İstismara maruz kalmış bir çocuk, kötü deneyimini her pazar günü bırakıldığı bakıcının yanında yaşadığını varsayalım. Bu durumda, pazar günleri huzursuzluk yaşayabilir.
Ayrıca, istismarı yapan kişinin üzerinde deri bir mont varsa, çocuk deri ceket giyenlere karşı ya da genel olarak deriye karşı hassasiyet geliştirebilir.
Travma tetikleyici etkenleri tespit etmek neden önemli?
Tetikleyicilerin farkında olabilir çocuk ve bunu ifade de edebilir. Örneğin, “Ben burayı sevmiyorum… bu rengini… eşyayı” diyebilir. Ancak çoğu zaman verilen tepki bilinç dışıdır.
Siz farkında olmadan, çocuğun yanında onun travmasını tetikleyen bir eşyayı kullanabilirsiniz. Bu yüzden neden huzursuz olduğunu anlamayabilirsiniz.
Çocukların travmalarını tetikleyen unsurları tespit edebilirsek, onlara bu durumlarla baş etmelerinde daha etkili şekilde yardımcı olabiliriz.
Yetişkinler, çocukların tetikleyicilerle daha sağlıklı ilişkiler kurabilmeleri için destek olabilir.
Travma tetikleyici etkenleri hikaye taşlarıyla tespit etme
Çocukların travma tetikleyicileriyle çalışmanın bir yolu da hikaye taşlarıdır. Hikaye taşlarının üzerinde evler, hayvanlar, farklı insanlar, taşıtlar gibi çeşitli semboller bulunur. Bunlar standart, önceden belirlenmiş motifler değildir; isterseniz kendiniz de hazırlayabilirsiniz.
Bu aktivite için özel olarak geliştirilmiş taşlar yoktur. Etkinlik, çocukların yaratıcı problem çözme yeteneklerini geliştirmek amacıyla sıklıkla kullanılan hikaye taşlarından uyarlanmıştır.
Çocuktan, hikaye taşlarındaki figürleri alarak onda uyandırdığı farklı duygular üzerine yerleştirmesini istiyoruz. Dışarıdan bu konuda yardım almıyorlar. Çocuklara taşların üzerindeki nesnelerin ne olduğunu öğretmekten çok, onlara sorular yöneltebilirsiniz.
Örneğin:
Terapist: Burada ne var böyle?
Çocuk: Aaa o mu? O benim üvey annemin kolyesi.
Terapist: Hmm, öyle mi? Hangi duygunun üzerine koymak istersin bu kolyeyi?
Çocuk: Üzgün olanın üzerine koyacağım. Çünkü onu haftasonları takıyor ve dışarı çıkıyoruz. Annemin gelip alması lazım ama o gelmiyor.
—
Peki, çocukların negatif duygular yaşamasına sebep olan tetikleyicileri keşfettikten sonra ne yapabiliriz? Bu aşamadan sonra çocukla birlikte durumu anlamlandırmak ve ona açıklamalarda bulunmak mümkün hale gelir.
Psikoterapist: Bu renk kıyafeti görünce sana kötülük yapan kişi aklına geliyor. Ama o kişi şu anda hapiste ve oradan çıkıp sana zarar veremez. Endişelenmek yerine neler yapabiliriz, birlikte düşünelim. Belki kendi kendine şöyle söyleyebilirsin: “O kişi şu anda burada değil. Karşımdaki kişi o değil. Derin derin nefes alıyorum. Şu anda güvendeyim.”
Yukarıda oldukça basitleştirerek sunduğum bu müdahaleye benzer şekilde, çocukla ve ailesiyle birlikte başa çıkma yöntemleri geliştirmek üzere çalışılabilir.
Elbette bu aktivite sadece çocukları üzen ya da korkutan tetikleyicileri tespit etmekle sınırlı değildir. Aynı zamanda onları mutlu eden, güç veren kaynakları da keşfetmelerine yardımcı olabilir. Çocuklara kaynak olabilecek taşları onlara hediye de edebilirsiniz.
