Psikoterapist nasıl olunur? Süpervizyon nedir?

Psikoterapist nasıl  olunur ve süpervizyon nedir soruları özellikle psikoloji, PDR ve diğer sosyal alanlardan mezun olan öğrenciler tarafından dile getirilir.

Birçok psikolog ve psikolojik danışman lisans eğitimindeki kazanımlarının danışanlarıyla çalışmak için yeterli olmadığı kısa sürede fark eder. Kendilerini profesyonel olarak geliştirmek için psikoterapi eğitimi almak isterler.

1) Psikoterapist nasıl olunur? -Terapist olmak için gerekli şartlar

Kimlerin psikoterapist olabileceği konusu hem Türkiye’de hem de Dünya’da bitmek bilmeyen bir tartışma konusudur. Psikoterapist olma kriterleri ülkelere göre değişmektedir.

Psikoterapi eğitimi veren kurumların, kriterleri göz ardı ederek eğitim sertifikası sağlamış olmaları çalışmalarını yasallaştırmaz.

Türkiye’de psikoterapi kanunu henüz yok. Fakat Klinik Psikoloji Yasası ve Aile Danışmanlığı Yönetmeliği bulunmaktadır.

Terapist olmak için meslek kriterleri

  • Türkiye’de psikoterapi eğitimi genel olarak tıp uzmanları, psikologlar ve psikolojik danışmanlarla kısıtlanma eğilimindedir.
  • Amerika’da klinik psikolog, psikiyatrler dışında psikoterapistlerin birçoğu sosyal çalışan kökenlidir. Eyaletler arasında farklılıklar görülür.
  • Almanya’da sadece tıp uzmanları ve klinik psikologlar psikoterapist olabilirler.
  • Avusturya’da psikoterapi lisans seviyesinde psikoloji ve PDR alanından ayrı bir bölüm ve meslektir. Ayrıntılı bilgi için bakınız Avusturya’da psikoterapi eğitimi

Terapist olmak için mezuniyet şartı

  • Avrupa’da psikoterapi kanunları (olan ülkelerde) bu konuda sınırlandırmalar getiriyor. Psikoterapi kanunun olmadığı Türkiye’de ise kurumlar arası farklılıklar gözlemlenmektedir.
  • Psikoterapi dernek ve Psikoterapi Enstitülerin birçoğu son sınıf öğrencilerini de kabul ediyorlar eğitimlerine.
  • Aile danışmanlığı eğitimlerine başlamadan önce lisans eğitimi tamamlamış olma şartı aranıyor. Bakınız: Aile Danışmanlığı Yönetmeliği

Terapist olmak için yaş kriteri

  • Bazı ülkeler psikoterapi eğitimine başlanabilecek yaşı belirler. Örneğin; Avusturya’da 24 yaşından evvel psikoterapi eğitimine başlanamaz.
  • Bireyin terapi mesleği için belirli bir olgunluğa ulaşması, hayat tecrübesi edinmesi, öz farkındalığının gelişmesi beklenir.

Psikoterapist nasıl olunur konulu konferans konuşmam


2) Psikoterapist nasıl olunur? – Kanuni düzenlemeler

Klinik psikoloji yasası terapi konusunda sınırlamalar getirmiştir. Bu yasaya göre klinik psikologlar psikoloji ve PDR lisans eğitiminden sonra klinik psikoloji alanında yüksek lisans ya da doktora yapan uzmanlardır. Klinik psikologlar psikoterapi yaparlar der yasa.

Aile danışmanlığı yönetmeliğine göre ise şu alanlardan mezunlar aile danışmanlığı eğitimlerine başvurabilirler:

  • Psikoloji
  • PDR
  • Sosyal hizmet
  • Hemşirelik, tıp
  • Çocuk gelişimi ve eğitimi
  • Sosyoloji
  • Öğretmenlik

Son yıllarda oldukça rağbet göre aile danışmanlığı programlarının kaliteleri konusunda dikkatli olunulmalıdır.

3) Psikoterapist nasıl olunur?  Psikoterapi eğitimi neleri içerir?

Psikoterapist olabilmek için gereken psikoterapi eğitimleri kurumlar arasında farklılılar gösterebilir. Psikoterapi öğrencileri terapist olmak için şu eğitimlerden geçerler,

a) Süpervizyon nedir?

Süpervizyon eğitimi danışan görmeye başlayan psikoterapist adaylarına ve uzmanlara çalışmalarında destek olur.

Süpervizyon eğitimine katılanlar zorlandıkları vakalar üzerinde arkadaşları ve süpervizörleri ile birlikte çalışma fırsatı yakalarlar.

Süpervizyonun başlıca ama vaka alan öğrenciye destek olmak olarak görülse de aslında süpervizyon süreci Avrupa’da eğitimin başlangıcında alınmaya başlanır. Bunun başlıca iki nedeni bulunuyor. Eğitimimizin başında mülteci evleri, kadın sığınma evleri gibi psikososyal alanlarda stajlarımıza başlıyoruz. Buradaki stajlarımızda vaka almayız. Psikoloji stajlarından farkı iste başlamış olduğumuz psikoterapi eğitimindeki eğitimlerin bize kazandırdığı iç görüler ve gözlemlerimiz arasında bize bağlantı kurma şansı tanır. Öğrenciler eğitimleri sürecinde yapıyor oldukları stajlardan örnekler getirirler. Elbette staj süreci öğrenciler için güç olabilir. Başlıca konular kişilerle olan ilişki dinamikleri, şahit olunlara verilen duygusal deneyimler ya da çalışma ekibi ile yaşanan sıkıntılar olabilir. Bunları süpervizyonlarımıza taşırız.

Henüz danışan almadan süpervizyona başlamamızın diğer önemli bir nedeni ise diğer öğrencilerin getirdikleri vakaları dinleyerek onların tecrübelerinden faydalanmaktır. Yine bu süreçte ayna arkasında daha ileri aşamada olan öğrencileri ve hocaları gözlemleme, özellikle sistemik aile terapisinde refleksiyon takımlarına katılma, grup terapilerinde yapılan gözlemlerle ilgili değerlendirmeler, danışan almaya başlamış olanların getirdikleri ses ve video kayıtlarının incelenmesi gibi çalışmalar yapılır.

Süpervizyon eğitimi genelde grup ortamında yapılır. Fakat özellikle psikodinamik yaklaşımda süpervizyon eğitimi bireysel de gerçekleşebilir. Aynı şekilde Avusturya’da kişi merkezli terapi alanında eğitim alan arkadaşlarımda süpervizyona yalnız başlarına katılıyorlar.

Bireysel süpervizyon eğitimi danışanın mahremiyeti daha fazla korur. Psikoterapi öğrencisi meselelerini daha rahat tartışabilir. Elbette daha fazla kişisel kaynak gerektirir. Eğitimlerin kısıtlı olduğu Türkiye’de genel uygulama grup süpervizyonlarıdır.

İntervizyon nedir? Lisanslarını almış olan psikoterapistlerin bir araya gelerek bir lider olmaksızın vakaları üzerinde çalışmalarına intervizyon adı verilir. Avusturya’da uygulamamız genellikle mezun arkadaşların ayda bir toplanmaları şeklinde oluyor. 

Süpervizyon eğitimine kimler katılır

  • Farklı kurumlarda staj yapan öğrenciler
  • Süpervizyon eğitimi altında danışan kabul etmeye başlamış olanlar
  • Psikoterapi eğitimini tamamlamış uzmanlar.
  • Henüz danışan almaya başlamamış olan öğrenciler de süpervizyon eğitimine katılarak psikoterapi sürecine aşina olurlar.

Süpervizyon sürecinin daha iyi anlaşılabilmesi için bir süpervizyon vaka incelemesinde bulundum. Bir öğrencinin süpervizörü ile arasında geçen konuşmayı ve bu vakanın analizini içeriyor.

İlginizi çekebilir: Süpervizyon vaka incelemesi

b) Teorik eğitimler

Psikoterapi eğitimi boyunca öğrenciler farklı psikoterapi kuramlarının temellerini öğrenirler.

Teori semineri ve çalıştaylarda öğrenciler oynadıkları danışan, psikoterapist ve gözlemci rolleri ile öğrendikleri teknikleri kendi aralarında uygularlar. Bu rollerde birbirlerine geri dönüşüm verir, özgüven ve içgörü kazanırlar.

İçgörü ve tecrübe kadar, temel kavram ve teorileri bilmek de önemlidir.

Teorik eğitimlerin konuları. Psikoterapi metodunun tarihi, yapı taşları, psiko-sosyal gelişim evreleri ve teknikleri. Psikoterapi metodudun farklı psikopatolojiler ve yaş grupları ile uygulamaları.

Psikoterapi eğitimlerinin çoğunluğu oldukça canlı ve uygulamalı çalıştaylarla geçer.

c) Literatür seminerleri

  • Psikoterapi öğrencilerinden kendi terapi metotlarını temsil eden temel eserleri okuyup özümsemesi beklenir.
  • Literatür seminerlerinde öğrenciler önceden kararlaştırılan kitaplardan parçalar okumuş olarak,  bir araya gelir ve okuduklarını tartışırlar.
  • Kendi terapi yöntemleri ile ilgili güncel makalelere de yer verilebilir.
  • Danışanları hakkında vaka sunumları yazarken bu literatür okumalarından faydalanırlar.
  • Literatür seminerleri psikoterapi eğitiminde özellikle psikanalitik yöntemlerde önem kazanır. Zira psikodinamik yaklaşıma ait yüklü miktarda yazın bulunmaktadır.

d) Öz farkındalık eğitimi

Öz farkındalık eğitimi psikoterapi eğitimi sürecinde olan öğrencinin kendisinin psikoterapi eğitimcisi yetkisine sahip olan süpervizörlerden terapi almasıdır.

Özellikle psikodinamik yaklaşımda öğrencilerin özfarkındalık eğitimi, psikoterapi eğitiminde önce başlayabilir. Özellikle Fransa’da psikoterapi öğrencisi teorik eğitimlerine başlamadan iki sene önce kendi bireysel analizlerine başlayabilir.

  • Terapist olmak için yapılan öz farkındalık eğitimi, kendini keşfetme süreci bireysel terapi ve grup terapileri şeklinde olabilir.
  • Grup terapileri  genellikle kapalı grup terapileridir. Gruba sonradan katılımcılar alınmaz. Her hafta başka kişiler katılmaz.
  • Terapist olmak için gerekli olan toplam zorunlu öz farkındalık eğitimi saatinin sayılarını kurumlar belirler. (Avrupa’da kanunlar)
  • Zorunlu olan öz farkındalık eğitimi seansları psikoterapiyi masraflı ve uzun hale getirir.
  • Psikodrama gibi, grup terapisini merkeze almış olan psikoterapi metodlarının eğitiminde bireysel olarak verilen öz farkındalık eğitimi istenmeyebilir. Tüm öz farkındalık seansları grup terapileri içinde geçebilir. (Psikodrama’da bireysel terapiye monodrama denir.)
  • İstenen toplam psikoterapi seansı, psikoterapi yöntemleri arasında farklılık gösterir.

Psikoterapist olmak için öz farkındalık eğitimi neden gereklidir?

  • Psikoterapist adaylarının kendileri psikoterapi sürecini deneyimlerler.
  • Böylelikle ileriki yıllarda danışanlarıyla daha iyi empati [eşduyum] kurabilirler.
  • Psikoterapi süreci hakkında iç görü kazanırlar.
  • Freud psikoterapistlerin kişisel iç çatışmalarını incelemelerini terapist olmak için elzem görmüştür. Kişisel çatışmaların psikoterapi ile tamamiyle yok edilmesi mümkün değildir. Fakat minimize edilebilirler.
  • Psikoterapist ileride kendi danışanlarıyla yapacağı seanslarda aktarım ve karşı aktarım süreçlerini böylece gözlemleyebilir.

e) Klinik vaka örnekleri

Klinik vaka incemeleri sağlık uzmanlarının (psikoterapistler, doktorlar, hemşireler vb.) hastaları hakkında sundukları diğer profesyonelleri bilgilendirmeyi amaçlayan klinik bilgilerdir. Klinik vakalar süpervizyon eğitimi seanslarının bir parçası olabildiği gibi, psikoterapi eğitimi boyunca vaka sunumları için özel bir yerde ayrılabilir.

Klinik vaka örneklerinde bulunan bilgiler

f) Protokol tutma

Protokol belirli kurallar ve düzende yapılan yazılı raporlardır. 

Süpervizyon desteğinde danışan alan psikoterapi öğrencileri, terapi seanslarından sonra yazılı olarak protokol tutarlar. Protokoller her bir psikoterapi seansı için yaklaşık 1-2 sayfa tutarındadır. Protokollerini belirli aralıklarla süpervizörlerliyle paylaşarak geri dönüşümler alırlar. Protokol tutmak psikoterapi eğitimini tamamlamış psikoterapistler içinde yararlıdır.

Protokollerin içeriği de değişik metotlara ya da kişisel özelliklere bağlı olarak değişir. Analitik yöntemlerde tutulan protokollerde daha çok psikoterapistin kendi iç görülerine yoğunlaşılır. Diğer psikoterapi metotlarında ise odak hastayla ilgili gözlemler, danışanın kaynakları ya da müdahaleler olabilir.

Protokollerde yer alan bilgiler

  • Danışanın adı ve iletişim bilgileri (Güvenlik için kodlama yapılabilir)
  • Hastanın şikayetleri
  • Psikoterapinin yapıldığı kurum
  • İlintili olduğu düşünülen hastanın tıbbi geçmişi (anemnesis)
  • Geçmişte ve halihazırda kullanılan ilaçlar
  • Önemli sosyal geçmiş
  • Psikometrik değerlendirmeler
  • Ön teşhis
  • Tarihlendirilmiş olarak her seansın sonrasında tutulan notlar, değerlendirmeler
  • Hastanın gelişimi
  • Danışanın gelişimiyle ilgili öngörüler

Sistemik aile terapisti olarak kendi hazırlamış olduğum protokoller size fikir verebilir.

Protokol Örneği

Psikoterapi protokol örneği

4) Ne kadar sürede psikoterapist olunur?

İdeal psikoterapi eğitimi beş ila yedi yıl arasında değişir. Psikoterapi eğitiminin uzunluğu ülkelere, eğitim veren kurumlara ve psikoterapi yöntemine bağlı olarak değişir.

  • Ülkelerin kanunu zorunlulukları farklılıklar gösterir.
  • Psikoterapi eğitimi sunan kurumların kriterleri farklıdır.
  • Terapi yöntemleri arasında alınması gereken psikoterapi eğitimi süresi değişiklik gösterir. Psikodinamik yöntemlerde daha uzun süreye ihtiyaç duyulur.  Hümanist ve aile terapilerinde verilen eğitimler de hemen hemen psikodinamik eğitimler kadar uzun sürer. İç görü odaklı olmayan davranışçı yaklaşımı çok daha kısa sürebilir.
  • Öz farkındalık eğitimi ve kişisel kaynaklar süreyi uzatabilir. Stajların tamamlanması, belirli sayıda danışan görme gibi zorunluluklar tamamlama süreci üzerinde etkili olur.

5) Kısa sürede psikoterapist nasıl olunur?

Sadece teorik öğrenimden öte kişisel büyümeyi hedefleyen psikoterapi eğitiminde zamana ihtiyaç duyulur.

Psikoterapinin terapi seansları arasında da devam ettiğine inanılır. Böylelikle terapi kazanımlarının hayata entegre edilmesi hedef alınır. Bu nedenle danışanlarla yapılan psikoterapi uygulamaları arasında genellikle bir ila iki hafta arasında bir süre geçer.

Psikoterapi eğitimleri sadece teorik bilgilerin öğrenimini değil kişisel büyümeyi de kapsar. Büyümekte zaman alır.

Psikoterapi eğitimleri uygulamaları da içerdiği için uzun sürer. İlk başlarda öğrenciler yoğun olarak danışanlarla çalışamaz ve daha sık süpervizyona ihtiyaç duyarlar.

Kısa sürede sertifika programları ile psikoterapist sertifikasına sahip olunabilir. Fakat gerçek anlamda psikoterapist olmak uzun bir süreç ister.

6) Terapi yöntemlerinden hangisinde psikoterapi eğitimi almalıyım?

Terapi yöntemleri ve metodları kulaktan duyma bilgilerle, çoğu zaman ön yargılarla öğreniliyor.

Günümüzde 400’ün üzerinde farklı psikoterapi metodu olduğu iddia ediliyor. Örneğin; kişi merkezli terapi, çözüm odaklı terapi, geştalt terapi… Bunların arasında insanın kafasının karışması ve seçim yapmakta zorluk çekmesi kaçınılmaz.

Öğrenciler alacakları psikoterapi eğitimine okudukları kitaplar, katıldıkları ön seminerler, kişisel arkadaşlıkları ile tanışırlar. Şu faktörler psikoterapi metodu seçiminde etkili olur.

  • Kişisel tercihler
  • Bireylerin kültürel arka planları 
  • Bütçe. Yüksek sayıda bireysel analiz / öz farkındalık eğitimi gerektirdiği için psikanaliz diğer psikoterapi metotlarından daha masraflıdır. Kurumlar arası ücret farklılıklarıda görülür.
  • Farklı dönem ve ülkelerde değişik psikoterapi metotları güç kazanarak, ilgi kaybı görebilir. Örneğin, Amerika’da bilişsel davranışçı yaklaşım yaygındır. Avrupa’da psikodinamik ve sistemik aile terapisi yaklaşımları ilgi görmektedir. Türkiye’de yakın dönemde aile terapileri ve bilişsel davranışçı terapi ilgi kazanmakta.
  • Meslekli arka plan. Bu konuda herhangi bir kısıtlama ve genelleme olmasada Dünya’nın birçok yerinde psikiyatrler psikodinamik yöntemlere ilgi duyarlar. Psikologların birçoğu bilişsel davranışçı yönteme ve psikolojik danışmanlık bölümleri ise direktif olmayan hümanist yaklaşıma yatkındırlar. Bunda bu yaklaşımların kurucularının arka planları etkili olmuştur.
  • Kimi ülkelerde sağlık sigortaları belirli psikoterapi metotlarını destekleyerek bireylerin tercih edecekleri psikoterapi metodunu büyük ölçüde belirler. Örneğin, sigortalar Avusturya’da 19 terapi metodunu, Almanya’da ise üç metodu desteklemektedir.

Peki bireysel olarak hangi alana ilgi duyduğunuzu nasıl bilebilirsiniz? Öğrenciler hangi alanda eğitim almalıyım sorusunu sorduklarında birkaç gün araştırma yapıp karar verme telaşında oluyorlar. Oysaki bu bir çok uzmanının hayatında yıllarca sürmüştür. Avusturya’da biz psikoterapi lisans eğitimimiz boyunca ilk iki sene farklı terapi metodları ile süpervizyon, çalıştay, gözlem, grup terapileri yapıyoruz. İkinci yılın sonunda kararımızı veriyoruz. Deneyerek oluyor yani bu süreç.

7) İyi bir psikoterapist nasıl olunur?

  • Terapi yöntemleri/metotları hakkında iyi bir genel bilgiye sahip olduktan sonra alacağınız eğitime karar verin. Kulaktan duyma bilgilerle hemen bir eğitime başlamayın.
  • Farklı psikoterapi kuramcılarının kitaplarını eserlerini okumak. Maalesef psikoterapi eğitimi olan öğrenciler çalıştaylara katılmakta fakat yayınlara çok göz atmamaktalar. Özellikle farklı alanlarda kuramcıları okumak ufkunuzu aşabilir. Ülkemizde de giderek tercüme eserlerin bu alanda sayısı artıyor. Dışarıda bir derya var psikoterapi yayınları konusunda. İngilizcenizi geliştirmeniz yapabileceğim en büyük tavsiye olur.
  • Farklı ortamlarda stajlar yapmak. Grup terapilerinin ve farklı meslek gruplarından çalışanların olduğu büyük klinik ortamlarda stajlara başlamanız çok daha faydalı olur. Öğrenciler Erasmus stajları gibi imkanlar alabiliyorlar. Maalesef staj yeri Avrupa’da bulmak gerçekten güç.
  • Öz farkındalık eğitimi ve süpervizyonlarınızı veren eğitimcilerle olan iletişimizin kalitesi.
  • Psikoterapi eğitimini alan grubun destekleyici olması. Kendinizi grup terapilerinde rahat hissedebilmeniz ve paylaşımlarda bulunabilmeniz oldukça önemli. Grubunuz size eğitiminizin sonrasında da danışanlarınız hakkında fikir alış verişi yapabilmek için destek olabilir.
  • Psikoterapi seanslarını gözlemlemek. Bu alanda Türkiye’deki imkanlar maalesef sınırlı. Fakat birçok videoya farklı kütüphanelerin data bankalarından ulaşabilirsiniz. İnternette de psikoterapi ve danışmanlık seanlarını izlemelisiniz. Yabancı diliniz yetersiz bile olsa, vücut hareketlerini takip edebilirsiniz.
  • Co-therapy. Başka bir terapist meslektaşınızla birlikte terapi hizmeti sunmak. Özellikle eğitiminizin başlarında bu uygulamaları mutlaka yapmalısınız. Seans sonralarında birlikte değerlendirme yaparak, geri dönüşümler almanın katkısı büyüktür.
  • Kendi terapi yönteminizi dünyanın merkezinde görmemek. Unutmayın dünyada tespit edilmiş 400’ün üzerinde psikoterapi metodu bulunmakta. Terapide başarıyı değişik metodları farklı yapan değil ortak kılan özelliklerin başarıyı getirdiğide sayısız kere kanıtlanmıştır. Bu özellikler terapi ilişkisi, umut, empati [eşduyum] gibi faktörülerdir.

İyi bir psikoterapistin sahip olması gereken özellikler

  • İçtenlik, saydamlık (Carl Rogers‘in authenticity tanımı)
  • Empatik [eşduyum] olmak
  • Analitik düşünmek
  • Olgunluk
  • Umut ve iyimserlik
  • Mizah kabiliyeti
  • Merhamet
  • Sevgi
  • Kendinizi sürekli geliştirme isteği, merak
  • İletişim kabiliyetleri, duygusal ve sosyal zeka
  • Açık görüşlü bir insan olmak
  • Sabır
  • Etik duyarlılık
  • Duygusal olarak dengede olmak
  • Esnek olmak
  • İçgörü kazanmış olmak

8) Psikoterapi mesleği için uygun muyum?

Kendinize bu aşamada şu soruları sorabilirsiniz.

  • Başkalarına yardımcı olmaya ilgi duyuyor musunuz?
  • Başkalarını dinleyerek yardımcı olmaktan hoşlanıyor musunuz ya da anlamlı buluyor musunuz?
  • Başkalarına (aileniz, arkadaşlarınız, yabancılar) empati [eşduyum] duyuyor musunuz?
  • Kişisel sınırlarınızın farkında olabiliyor musunuz? Örneğin; herkese yardımcı olamayız, zorla kimse terapiye gelmez, kimi zaman benim de dinlenmeye ihtiyacım var…
  • Nazik bir üslupla başkalarına sınırları konusunda geri bildirim verebiliyor musunuz?
  • Hatalar yapıp, bunları kendinize itiraf edip gelecekte yapmamaya özen gösterebiliyor musunuz?
  • İyi insanlar arası ilişkiye sahip misiniz? İlişki kabiliyetiniz, sosyal zeka
  • Hatalarınız için özür dileyerek sorumluluk alabiliyor musunuz?
  • Kendiniz ve başkaları arasında sağlıklı sınırlar koyup bunları muhafaza edebiliyor musunuz?
  • İnsanların neden duygusal güçlükler yaşadığı, ızdırap duyduğu ve aşmakta güçlük çektiği konusu ilginizi çekiyor mu?

9) Hangi kurumda psikoterapi eğitimi almalıyım?

Psikoterapi alacağınız kurumda şu özellikleri aramalısınız.

  • Psikoterapi enstitüsünün bağlı olduğu çatı organizasyonları. Kurum temsil ettiği psikoterapi metodunun Avrupa ve Dünya çatı organizasyonlarının temsilcisi konumunda mı? Çatı organizasyonların web sitelerinde bu bilgiye ulaşabilirsiniz.
  • Psikoterapi eğitimi veren süpervizörlerin eğitimlerini aldıkları kurumlar.
  • Kimi eğitim kurumlarında sadece bir eğitimci bulunmaktadır. Farklı süpervizörlerden eğitim almak çok daha avantajlı olur.
  • Kurumda uygulamalı eğitimler veriliyor mu. Örneğin, danışan gözlemi yapmak mümkün mü?
  • Bir psikoterapi metodunda uzun soluklu bir eğitim mevcut mu, yoksa bireylerin kendilerini geliştirmeleri için kısa süreli mi eğitimler verliyor.

10) Psikoterapist olmak için alınan psikoterapi eğitimi neden pahalıdır?

Farklı sebepler psikoterapi eğitimi ücretlerini artırır.

  • Psikoterapi eğitiminin öz farkındalık eğitimi içermesi psikoterapi eğitimini masraflı hale getiren en büyük nedendir. Bu özellikle psikodinamik yöntemlerde rol oynar. Zira alınması gereken öz farkındalık terapi süreci fazladır.
  • Psikoterapi eğitimleri küçük gruplar halinde verilir. Bu gruplar genelde 12 ila 20 kişi arasında değişir. Bu oranda da kişi başına düşen eğitim ücreti artmaktadır.
  • Psikoterapi eğitimlerini veren uzmanlar yurt dışından geliyor olabilir.
  • Psikoterapi eğitimini verme yetkisine sahip olan tecrübeli süpervizörler yüksek ücret talep edebilirler.
  • Psikoterapi eğitimi birçok ülkede üniversitelerde verilmez. Özel kurumlardan yüksek ücretle alınmaktadır.

11) Süpervizyon eğitimi veren süpervizör / eğitimci psikoterapist nasıl olunur?

Süpörvizör belirli bir psikoterapi metodunda uzmanlaşan, psikoterapi eğitimi ve süpervizyon eğitimi verme yetkisi olan tecrübeli terapist.

  • Farklı ülkelerde ve psikoterapi okullarında süpervizör olmak için gereken süre ve eğitim değişiklik gösterir.
  • Psikoterapistler yaklaşık beş yıl süreden sonra süpervizör eğitimlerine başlarlar.
  • Süpervizörler farklı alanlarda uzun yıllar hasta deneyimi olan uzmanlardır.
  • Deneyimli psikoterapistler, süpervizörlük eğitimleri alarak, süpervizyon altında psikoterapi eğitimcisi olarak uygulama yapmaları istenir.
  • Süpervizyon eğitimi vermek mesleki ustalık gerektirir. Akademik kariyerle karıştırılmamalıdır. Akademisyenlik bilimsel alanda araştırmalar yapmayı gerektiren bir alandır. Yıllarca psikoloji alanında bilimsel çalışmalar yapmış bir akademisyen hiç danışan almamış olabilir. Elbette bir uzman kendini her iki alanda da geliştirebilir.

12) Psikolojik danışmanlık ve psikoterapi aynı şeyler midir?

Bu sorunun cevabı bazılarına göre evet, bazılarına göre ise hayırdır. Bu mesleklerin neden karıştırıldığını ve farklı görüşleri savunanların iddialarını şunlardır.

a) Psikoterapist ve psikolojik danışmanlar neden birbiriyle karıştırılır?

  • Psikoterapi ve psikolojik danışmanlık mesleklerinin tanımları ve kapsamları konusunda ortak bir görüş bulunmamaktadır. Örneğin, APA ve Avrupa Psikoterapi Derneğinin psikoterapi tanımları birbirinden çok farklılar.
  • Tarihsel gerçeklikler. Psikoterapi tanımı 1880’lere dayanır (Efran ve Clarfield, 1992). Danışmanlık (counselling) tanımı ise ilk defa 1930’larda Carl Rogers tarafından kullanılmıştır. Rogers Amerika’da geliştirdiği kurama ‘direktif olmayan danışmanlık’ (Non-directive counseling) adını verdi. Zira psikiyatrler sadece doktorlar psikoterapist olmalı diyorlardı. Rogers sonraları bu iki terimi (psikoterapi / danışmanlık) birbirlerinin yerine kullanmakta mazur görmemiştir.
  • Düzenlemelerde yetersizlik. Birçok ülkede bu mesleklerin henüz sınırlarını çizen kanunlar bulunmamaktadır.
  • Ülkeler arası farklılıklar. Her ülkede psikoterapi mesleği farklı alanlardan gelen uzmanları kabul etmektedir.
  • Psikoterapi programları birçok ülkede Üniversitelerde yer almaz. Avusturya gibi yalnızca birkaç ülkede psikoterapi lisans seviyesinde bulunur. Bazı ülkelerde Psikoterapi yüksek lisans seviyelerinde uzmanlık alanlarıdır.
  • Kurumların geleneği. Farklı çalışma ortamlarında psikoterapi ya da danışmanlık terimlerinden biri tercih sebebi olabilir. İngilitere Danışmanlık Derneği (British Association for Counselling) danışmanlıkla, psikoterapi tanımları arasında hiçbir fark görmediğini açıklamıştır. Avusturya ise farklı mesleki yasalarla ve eğitimlerle bu meslekler arasında çok belirgin çizgiler koyar.
  • Yayınlarda ki kullanım: Birçok kereler birbirlerinin yerine kullanılır. Yayınlara baktığımızda da danışmanlık alanında çıkmış olan dergilerde Kişi Merkezli Danışmanlık tanımı kullanılır. Aynı makale psikoloji dergisinde yayınlanırsa adına Kişi Merkezli Terapi denilmektedir.
  • Hizmeti alan bireylerin tercihleri. Birçok kişi kendisine hasta denilmesinden hoşlanmaz ve danışan denmesini tercih eder. Bazı terapi hizmeti sunduğum bireyler ise kendilerine hasta demediğimde, rahatsızlıklarını ciddiye almadığım kanısına kapılıp rahatsız olabiliyorlar.
  • Kültürel farklılıklar. Psikoterapiye daha ağır hastaların gittiğine inanılan ülkelerde danışmanlık terimi tercih edilebiliyor. Örneğin, Japonya.

b) Psikoterapi ve psikolojik danışmanlık mesleklerinin farklı olduğunu benimseyenlerin iddiaları

  • Türkiye’de daha çok bu görüş benimsenmektedir.
  • Almanca konuşulan ülkelerde bu ayrım çok keskindir.
  • Bu iddiaya göre danışmanlık problemleri olan normal insanlara, psikoterapi ise daha ağır şikâyetleri olan kronik psikolojik hastalıklara uygulanabilir (Judith, O., & Omolayo, 2013).
  • Psikolojik danışmanın amacı genellikle bireylerin günlük hayatta karşılaştıkları daha temel yaşam sorunlarıdır. Örneğin; iş stresi, ilişki problemleri, zorlu yaşam süreçleriyle daha iyi baş edebilmek.
  • Psikoterapi farklı psikoterapi yöntemleri kullanılarak bireyin problemlerinin üstesinden gelebilmesi için daha derin değişikliklere gitmesine yardımcı olmalıdır.
  • Psikoterapi eğitimi, psikolojik danışmanlık eğitiminden çok daha derin bir kişisel büyüme sürecini kapsar. 
  • Psikoterapist ve psikolojik danışmanların çalıştıkları yerler genellikle farklıdır. Danışmanlar genellikle okullar ve psikolojik danışmanlık merkezlerinde çalışır. Psikoterapistler ise genellikle klinik ortamlarda ve hastanelerde çalışırlar. (Bu Türkiye için geçerli bir durumdur.)
  • Danışmanlık genellikle daha kısa sürerken, özellikle psikanalitik terapilerde daha sık ve toplamda daha çok seans uygulanır.
  • Psikoterapide müdahaleler daha derin ve inceden olur. Özellikle psikodinamik yaklaşımlarda danışana verilen geri bildirimlerin zamanlaması çok önemlidir.

c) Psikoterapi ve psikolojik danışmanlık aynı mesleklerdir diyenlerin görüşleri

  • Daha çok bu görüş Amerikalı yazarlar arasında benimsenmiştir.
  • Carl Rogers ve Albert Ellis bu görüşü benimsemiştir.
  • İnsanları psikoterapist ve psikolojik danışmanlık uzmanlarına yönlendiren nedenler ve amaçları genellikle aynıdır.
  • Her iki alanında amaçları aynıdır. Uzmanlar hizmet sundukları bireylerin güçlenerek, daha huzurlu, sağlıklı, anlamlı ve doyum aldıkları bir yaşam sürmelerini isterler.
  • İki meslek alanının etik ilkeleri de birbirleriyle oldukça benzerlik gösterir. Örneğin danışanın mahremiyeti.
  • Psikolojik danışmanlık alanında eğitim alan bireylerde terapi yöntemlerinden faydalanırlar. Bu durumda örneğin Kişi Merkezli Terapi yerine Kişi Merkezli Danışma derler. Kastedilen çoğu zaman oysaki aynı şeydir.

Psikoterapist nasıl olunur, süpervizyon nedir konuları üzerine aklınıza takılan başka sorular varsa paylaşabilirsiniz.

About adminsinn

Bunları da İnceleyebilirsiniz

Terapi hikayeleri: Minik Lina evde korku içinde

Bu terapi hikayesi ile evdeki çatışmalardan dolayı korku içinde yaşayan çocuklara yardımcı olmayı ve yetişkinlere …

16 Yorumlar

  1. Merhaba

    Pdr den bu yıl mezun oldum. Psikoterapist olmak istiyorum ancak hastane ya da kliniklerde çalışmayı düşünmüyorum. Şu an karar aşamasındayım yüksek lisansımı klinik psikolojide mi yoksa genel psikoloji alanında mı yapmalıyım? Bu konuda siz ne önerirsiniz?

    • Klinik psikoloji alanında okurken psikoterapi alanında genel bir malumat sahibi olabilirsiniz. Master programları büyük oranda araştırma metodlarına, tez yazımına hazırlar bireyleri. Çok büyük beklentiler içine girmemelisiniz Yüksek Lisans konusunda. Birçok okulun programında yaklaşık 10 ders bulunur. Araştırma metodları gibi dersleri çıkardığınızda ortada topu topu üç, beş ders kalır. Normalde 7 yıl civarında tutan bir psikoterapi eğitimiyle kıyasla çok az bu.

  2. MERHABA, öncelikle verdiğiniz bilgiler için teşekkürler.
    Ben şuanda kariyerim noktasında çıkmazdayım. Hemşirelik Lisans, sonrasında hemşirelikte yönetim yüksek lisans ve şuanda da hemşirelikte yönetimde doktora yapıyorum.Ancak psikoterapi, psikodrama çok ilgimi çeken bir bölüm. Doktora mı niçin Psikiyatri Hemşireliği alanında seçmedim diye çok büyük pişmanlık yaşıyorum ancak onca emeği de çöpe atamıyorum.
    Hastaların iyileşmesine karar verici olmak, hastaların iyileşmesini sağlayacak bilgi ve donanımı kazanmak ve bunu psikolojik alanda başarmak için psikoterapi ve psikodrama okumam çok doğru olacak diye düşünüyorum
    Bir hemşire olarak psikoterapist olabilir miyim? ileride bireysel olarak hastalarımı tedavi edebileceğim merkez açabilir miyim? böyle bir hakka sahip olabiiliyor muyum? ya da psikoterapi eğitimimi bana neler kazandırır sizce? ne önerirsiniz

    • Doktora yapmak yerine belki psikoloji alanında kolaylıkla ikinci bir lisans yapabilirsiniz. Haliyle meslek ünvanları lisans süresince veriliyor.

  3. Feyzanur Alkaya Saral

    Merhaba Tuba hanım. Psikoloji lisans mezunuyum, psikoterapiye ilgi duyuyorum. Psikoterapist olmak için yüksek lisans yapmam sart mı?

    • Şu anda Türkiye’de bir Aile danışmanlığı bir de klinik psikoloji ile ilgili düzenleme var. Yeni çıkması düşünülen bir de Ruh Sağlığı ile ilgili… Gelişmeleri takip etmek gerekiyor. Durumlar açıkçası karışık…

  4. Merhaba 🙂 Siteyi çok çok faydalı buldum emeğinize sağlık. Psikoterapi alanında ilerlerken kesinlikle okumam gereken kitaplar size göre hangileri?

    • Teşekkürler geri bildiriminiz için. Türkçe olarak Engin Geçtan, Kemal Sayar, Erol Göka, Cengiz Güleç, Mustafa Merter, Hürol Fışıloğlu, Vamık Volkan… gibi isimlere bakarak başlayabilirsiniz.

      • Ben teşekkür ederim 🙂 Bir sorum daha olacak. Ben şuan pdr okuyorum. Bitirdikten sonra Avusturya’da Psikoterapi eğitimi almak istiyorum. Hem Avusturya hem de eğitim hakkında (kısacası yapmam gerekenler) bilgilendirme yaparsanız çok sevinirim.

  5. Merhaba Tuba Hanım, lisansım sosyoloji. şu an pdr de yüksek lisans yapmaktayım.ileride psikoterapi eğitimi almaya hakkım var mıdır? iyi calışmalar

  6. Merhaba.. lisansta psikoloji okumadım fakat çeşitli kurslar ve eğitimler alarak psikolojik danışman yada terapist olabilir miyim? Yoksa mutlaka bu alanda bir lisans eğitimimin olması şart mı?

  7. Merhaba Tuba Hanim.Aile terapisinde supervizyon aşamasina kadar eğitim modüllerini aldim.Supervizyon cok pahali geldi fiyati sizce supervizyonu almazsam terapi verme hakkim yok mu?

    • Süpervizyon en temel yapıtaşlarından biri… İlk danışanlarınızla çalışırken desteğe ihtiyacınız olacak.